Je zit in een destructieve relatie, je weet ook dat je relatie niet goed voor je is en toch lukt het je niet om weg te gaan. Misschien is je partner fysiek gewelddadig, misschien is er sprake van psychische mishandeling, misschien lijkt het op het eerste oog niet zo ernstig tussen jullie, maar ga je innerlijk aan de relatie onderdoor, omdat je nooit weet waar je aan toe bent.
Je voelt dit, je weet dit, je vriendinnen merken het soms op en je neemt je voor om nu echt weg en niet meer terug te komen. Maar het lukt niet.
Je krijgt het hoge woord er niet uit
Op het moment dat je het wil zeggen, stokken de woorden in je keel, komt het er niet uit, weet je niet hoe het te zeggen. Alleen al de gedachte aan alleen verdergaan is opeens onverdraaglijk en je besluit: nu nog niet, dit is toch niet het moment, ik zeg het volgend weekend wel. En jullie hebben het ook echt weer even heel gezellig, misschien wel vooral omdat je zelf wat meer ontspannen bent.
Je Innerlijke Kind is voor nu gerustgesteld: ze wordt blijkbaar toch niet alleen gelaten, ze krijgt weer wat aandacht van je partner. Alleen duurt dat gevoel niet lang… Want binnen no time gaat het weer mis tussen jullie en voelen jij – en vooral je Innerlijke Kind – je weer in de kou staan. Opnieuw neem je het besluit om het echt te gaan zeggen en ook dit keer lukt het je niet om weg te gaan: je loopt hetzelfde rondje. Hoe kan het dat je zo overduidelijk ongelukkig bent in je relatie en toch niet weggaat?
Lichamelijke verslaving aan een destructieve relatie
Wanneer je gevoelig bent voor verslavingen reageert je het beloningscentrum in je hersenen anders op partners die niet gezond voor je zijn dan bij mensen die niet verslavingsgevoelig zijn. Het grillige gedrag van je partner binnen een destructieve relatie zorgt bij jou voor dopaminepieken. Heb je in je jeugd te weinig liefde, aandacht en erkenning gekregen, dan ben je extra gevoelig voor dit soort beloningen.
Je Innerlijke Kind voelt zich heel eenzaam en afgesneden, doordat jijzelf nog niet goed zorgt voor haar. Je gaat hierdoor vaker op zoek naar de kick van een relatie die in het teken staat van aantrekken en afstoten. Zo ervaar je zo een surrogaatgevoel van verbondenheid, met jezelf en met de ander. Waar je Innerlijke Kind werkelijk naar snakt is jouw oprechte en liefdevolle aandacht, vanuit de Volwassene in jou. Ook als ze pijn heeft, vooral als ze pijn heeft, maar dat je hebt nog niet geleerd hoe je dat doet: zorgen voor je Innerlijke Kind.
Onregelmatige beloning
Je kunt zo’n verslaving aan de ups en downs van een destructieve relatie vergelijken met verslaafd zijn aan alcohol of drugs, en vooral met verslaafd zijn aan gokken. Een destructieve relatie wordt gekenmerkt door hoge pieken en diepe dalen, door straf en beloning, net als een gokkast die dan weer wel en dan weer niet aan je uitkeert. Juist de onvoorspelbaarheid van de beloning zorgt ervoor dat je hooked raakt. Een relatie met een lieve en goede partner, die jou consistent ‘beloont’, voelt voor jou heel saai, heel leeg, heel nietserig.
Je lichaam is verslaafd aan de dopaminekicks, dat je tegelijkertijd ook ontzettend gestrest bent door de ups en downs, registreer je nauwelijks: je hebt waarschijnlijk al op al jonge leeftijd geleerd dit soort signalen te negeren, omdat het te onveilig voelde voor je. Je neemt selectief waar en weet niet hoe het écht met je gesteld is. Als je dan weggaat bij je partner voel je vooral het gemis aan dopamine en weet je vaak niet hoe snel je weer terug moet rennen…
Emotionele verwaarlozing achter een destructieve relatie
Op emotioneel gebied ben je hoogstwaarschijnlijk al een leven lang veel tekort gekomen. Het negeren, ontkennen en bagatelliseren van je emoties is hierdoor gesneden koek voor je. Als gevolg van emotionele verwaarlozing, kun je je in de meest extreme situaties bevinden, maar daar zelf dingen over zeggen als ‘het valt allemaal wel mee’ of ‘ach, ik ben eraan gewend’. Anderen moeten je er soms op wijzen dat wat er met je gebeurt echt ernstig is.
Er hoeft hiervoor geen sprake te zijn geweest van mishandeling of misbruik in je jeugd, je kunt ook eenvoudigweg te weinig liefde, aandacht en erkenning hebben ontvangen. Wat de oorzaak ook is, je bent onvoldoende ondersteund in je basisbehoeften, waardoor er voor jou niet genoeg ruimte was om jezelf te zijn. Hoe je als kind toen behandeld werd, zie je weerspiegeld in hoe jij in het heden zorgt voor je Innerlijke Kind. Ook nu weer wordt ze niet ondersteund, worden haar emoties niet serieus genomen en is er al met al maar bar weinig aandacht voor haar.
Je ontkent je gevoelens
Je hebt de boodschap geïnternaliseerd dat wat jij voelt niet klopt. Je bent gaan geloven dat je gevoelens niet oké zijn, dat je ze niet hoort te tonen, of zelfs maar te voelen. Je ontwikkelt een patroon van het vermijden van je gevoelens en daarmee het vermijden van de werkelijkheid in jou en om je heen. En zo kom je vaak terecht in een destructieve relatie.
Vaak herken je op onbewust niveau de onderliggende trauma’s van je partner, waardoor de dynamiek binnen jullie destructieve relatie heel vertrouwd voelt. Je wordt gespiegeld in je trauma, maar in plaats van in deze spiegel naar jezelf te kijken, richt je je op het verzorgen en redden van je partner. Je Innerlijke Kind heeft zo een vals gevoel van veiligheid: dit gevoel van alleen gelaten kent ze maar al te goed en wie weet lukt het haar dit keer wél om de liefde, aandacht en erkenning te krijgen waar ze zo naar snakt.
Je kunt niet loslaten
Vaak ga je vanuit je Innerlijke Kind heel erg je best doen voor deze relatie. Het is dan ontzettend lastig om mensen of situaties achter je te laten die niet goed zijn voor je. Je Innerlijke Kind kiest liever voor iets wat je vertrouwd is, maar je schaadt dan voor iets wat nog onbekend is maar je voedt. Je houdt hierdoor vast aan je relatie tot ver voorbij het punt waarop er redelijkerwijze nog sprake is van een goede kans van slagen.
Dat dit emotioneel zwaar is voor je merk je maar half op, je bent immers gewend om te negeren wat er in je omgaat. Je Innerlijke Kid is verwikkeld in een verbeten strijd om alles wat ze zo hard nodig heeft en maar niet krijgt. Ze krijgt het niet van je partner, maar belangrijker nog: ze krijgt het niet van jou.
Herkenbaar?
Geef je op voor mijn wekelijkse Soul Letters en lees meer over het loslaten van destructieve relaties.
Mentale afweer binnen een destructieve relatie
Het is flink pijnlijk om steeds weer tegen een muur van afwijzing aan te lopen in je relatie en mentaal haal je dan ook allerlei capriolen uit om de werkelijkheid van de destructieve relatie niet onder ogen te hoeven zien. Je kunt bijvoorbeeld voor een groot deel leven in een fantasiewereld waarin je juist een geweldig relatie hebt, je kunt het misbruik dat plaatsvindt bagatelliseren, er excuses voor verzinnen en het voor jezelf ontkennen. Je hebt een heel arsenaal aan overlevingsstrategieën om de werkelijkheid niet te hoeven zien.
Op zoek naar tekenen van liefde
Doordat je door je partner over het algemeen wordt afgewezen, genegeerd of gestraft en maar af en toe wat liefde en aandacht krijgt, wordt je verslaving aan de relatie gevoed. Meestal houdt je partner jou op afstand en soms mag je opeens heel dichtbij, je krijgt veel onderhuidse kritiek maar soms ook openlijk een groot compliment, thuis is je partner gemeen tegen je, als anderen erbij zijn hemelt hij je op.
Je emotioneel verwaarloosde Innerlijke Kind kan hierdoor zo gefocust raken op het krijgen van die schaarse beloninkjes, dat je jezelf er helemaal in verliest. Dat kleine beetje liefde dat je heel soms krijgt, is voor jou zo kostbaar dat je er euforisch van wordt en dit gevoel jaag je keer op keer na.
Je gaat steeds weer op zoek naar tekenen dat de persoon op wie je je pijlen hebt gericht wél een liefdevolle verbinding met je aan wil gaan en wél goed is voor jou. Hierbij ben je bereid om veel over het hoofd te zien en zelf veel meer te investeren in de relatie dan de ander. Vaak geloof je ook dat het lot of een zielsverbintenis jullie relatie uniek maakt. Je bekijkt de relatie op emotioneel gebied door kinderogen, en kinderen kunnen nog niet goed rekening houden met de minder goede kanten van anderen. Geen wonder dus, dat jouw beeld eenzijdig is. Je hebt de wijsheid van je Innerlijke Volwassene nodig om de relatie te bezien zoals die werkelijk is.
Valse hoop
Bewust of onbewust, geloof je dat als jij beter je best doet (minder zegt/meer zegt, begripvoller bent/je grenzen duidelijker aangeeft stoïcijnser bent/je gevoelens meer deelt, et cetera) je partner zal inzien hoeveel je waard bent. Deze valse hoop houdt je op de been in situaties waarin anderen de handdoek allang in de ring hadden gegooid. Elke minieme verbetering zie je als een bevestiging van jouw beeld dat alles uiteindelijk goed zal komen.
Doordat het object van je liefde je in een destructieve relatie vaak ook manipuleert, is het extra lastig om helder te zien wat er werkelijke aan de hand is. Het lukt je niet om je gevoelens, gedachten en gedrag op één lijn te krijgen en dit zorgt voor wanhoop, verwarring en schaamte. Steeds weer probeer je de genegenheid terug te winnen van degene van wie je zoveel houdt, meestal lukt dit je niet en voelt je Innerlijke Kind zich heel alleen, klein en onbeduidend.
Je wil dan ook in die euforische staat van eindeloze en onvoorwaardelijke liefde blijven: wat de ander ook doet, jij begrijpt en accepteert het grootmoedig. Totdat je de illusie niet langer kunt ophouden… Je ziet dan plotseling, als in een flits, heel duidelijk dat je verlangens niet vervuld worden en die realisatie is intens pijnlijk: al het verdriet van je Innerlijke Kind wordt aangeraakt.
Als je Innerlijke Volwassene nog niet voldoende ontwikkeld is, kun je dit alles nog niet dragen ga je je getriggerde emoties vrijwel meteen weer uit de weg door zo snel mogelijk terug in je bubbel van valse hoop te springen.
Herken je deze patronen?
Ongezond gedrag normaliseren en verontschuldigen
‘Hij doet dat alleen maar omdat zijn vader hem vroeger heeft mishandeld’
Als er in je jeugd sprake is geweest van emotionele verwaarlozing dan ben je eraan gewend om gemanipuleerd, opzijgezet en veronachtzaamd te worden. Je bent er daardoor een meester in geworden dit gedrag bij anderen goed te praten: voor jou is het immers normaal. Je vindt altijd wel een goede reden waarom je partner deed wat hij deed en ziet dit gedrag hierdoor ook echt als legitiem. Zo krijgt je partner steeds het voordeel van de twijfel.
Ongezond gedrag bagatelliseren en ontkennen
‘Het valt wel mee, elk huisje heeft zijn kruisje’
Je doet net alsof het allemaal niet zo erg is en doordat je partner dit meestal bevestigt, word je gesterkt in dit geloof. Ook is het mogelijk dat je misbruik niet ziet voor wat het is, volgens jou is er dan geen sprake van misbruik. Of je registreert het op een bepaald manier niet: je ziet wel wat er gebeurt, maar je ziet het niet echt, je keert je af van wat je waarneemt en doet alsof het niet zo is. Je voegt het misbruik niet toe aan het verhaal dat je jezelf vertelt over jullie relatie.
Je eigen waarneming niet serieus nemen en twijfelen aan je gevoelens
‘Ik reageer vast overdreven, ik ben ook te gevoelig’
Als je vroeger vaak te horen hebt gekregen dat je te gevoelig bent of de dingen verkeerd ziet, dan twijfel je als volwassene ook aan wat je waarneemt. Je ziet, hoort, voelt iets, maar negeert het vervolgens. Je gevoelens van ongemak neem je niet serieus en je bent geneigd kreukels in je relatie glad te strijken. Bij wrijving ga je pleasen en verzoenen in plaats van een conflict open en eerlijk aan te kaarten, je zal immers wel geen gelijk hebben, is jouw onderliggende overtuiging.
De verantwoordelijkheid of de ouderrol op je nemen
‘Ik moet ook niet zo bezitterig zijn, boys will be boys’
Als je vaak de schuld krijgt van je partner, dan ga je die op een gegeven moment ook aannemen. Je gaat geloven dat de verantwoordelijkheid echt grotendeels bij jou ligt. Ook kun je de neiging hebben vooral het gekwetste Innerlijke Kind van je partner te zien en daar voor te zorgen. Je behandelt je partner als een onschuldig kind dat niet beter weet. Je neemt de ouderrol op je en doet van alles voor hem of haar, net zoals een vader en moeder dat doen voor hun kind. Een prachtige manier van omgaan met je eigen Innerlijke Kind, maar voor het Innerlijke Kind van een ander kun je uiteindelijk niet zorgen.
Hoe je dit doorbreekt
Pas als je de realiteit van een destructieve relatie durft aan te kijken, kan er verandering optreden. Het gaat hierbij om het serieus nemen van wat er in jezelf gebeurt en wat er tussen jou en je partner gebeurt. Dit werkelijk onder ogen zien, is de sleutel tot heling.
- Kreeg je bij de eerste ontmoeting met je partner een duidelijk gevoel of beeld (‘hij speelt spelletjes’, ‘hij negeert me’, ‘ik ben niet welkom’) en heb je dit vervolgens snel weer terzijde geschoven om toch met hem in zee te gaan? Waarna bleek dat je eerste gevoel juist was…
- Heb je in het begin van jullie relatie gedrag gezien bij je partner dat voor jou kwetsend of bedreigend was, maar waarvan je net hebt gedaan alsof het er niet was? Je bent het misschien half of helemaal vergeten of je hebt voor jezelf besloten dat dit gedrag niet echt hoort bij hem.
- Accepteer je in je relatie stelselmatig gedrag van je partner dat jou pijn doet, zonder hier nog bewust bij stil te staan?
Heel vaak laat iemand wel zien wie hij is, maar wil je dat niet geloven. Je ontkent wat er werkelijk is. Dat wat je aanvoelt of ziet gebeuren, neem je niet serieus. Je trekt daarmee je conclusies voor jullie relatie niet en besteedt ook geen aandacht aan wat het op gevoelsniveau met je doet. Zo negeer en verwaarloos je je Innerlijke Kind, waardoor je steeds verder vastdraait in de destructieve dynamiek van je relatie. Zij probeert namelijk op haar beurt toch te krijgen wat ze nodig heeft, maar dan bij die emotioneel niet beschikbare partner.
Zorgen voor je Innerlijke Kind
Wil je de verantwoordelijkheid nemen voor je Innerlijke Kind dan vraagt dat van je dat je werkelijk toelaat wat je voelt en hier oprecht en met liefde aandacht aan besteedt. Je geeft Je Innerlijke Kind wat ze al die tijd zo tekort is gekomen, zodat ze het niet meer tevergeefs in je partner zoekt.
- Enerzijds doe je dit door de archetypische Goede Moeder in je te activeren. Zij bezit de kwaliteiten die over het algemeen geassocieerd worden met de liefdevolle vrouwelijke energie: verzorging, voeding, omhulling, zachtheid, troost. De dingen die je nodig hebt om je innerlijke vervuld te voelen.
- Anderzijds doe je dit door de archetypische Goede Vader in jou ter versterken. Hij bezit kwaliteiten die over het algemeen geassocieerd worden met de liefdevolle mannelijke energie, zoals moed, doorzettingsvermogen, focus, daadkracht, bescherming. De dingen die je nodig hebt om je in de buitenwereld staande te houden.
De Goede Moeder neemt serieus wat zich in jou aandient en ontfermt zich erover, zo zorgt ze voor je Innerlijke Kind. De Goede Vader neemt serieus wat er tussen jou en je partner gebeurt en komt in actie als dat nodig is, zo beschermt hij je Innerlijke Kind. Samen zorgen ze ervoor dat jij je leven en je relaties gaat leiden vanuit het volwassen deel in jou, en precies die keuzes maakt die werkelijk bij je passen en je op de lange termijn dienen.
Meer lezen zoals dit?
Geef je op voor mijn wekelijkse Soul Letters en lees meer over zorgen voor je Innerlijke Kind. Je krijgt ook mij e-book cadeau over de drie patronen die je relaties beïnvloeden
