Verdriet of zelfmedelijden

Je kent dat misschien wel, van die dagen dat je je alleen maar ellendig voelt, het lijkt wel of er geen einde aan komt. Het nare gevoel zeurt en zanikt op de achtergrond en legt een grauwsluier over alles waar je mee bezig bent. Lekker genieten van de dag lukt niet, maar een opluchtende huilbui zit er ook niet in. En zo modder je maar door…

Je bent verdrietig, maar vooral voel je je zielig juist omdat je je steeds zo verdrietig voelt. Het gaat maar niet weg, wat is hier aan de hand? Het lijkt erop dat er naast je verdriet ook nu ook nog een vorm van zelfmedelijden in je op is gekomen! In de afgelopen challenge stelde iemand daar een korte maar krachtige vraag over: “Hoe weet je wanneer het voelen van verdriet omslaat in zelfmedelijden?” Interessant om eens uit te diepen, want wat is inderdaad het verschil tussen die twee?

Zelfmedelijden, of het patroon van het Slachtoffer, is een manier om jezelf te beschermen tegen de ware pijn van je Innerlijke Kind. In ons voorbeeld van vandaag is er waarschijnlijk sprake van een diep verdriet, dat ‘eronder’ wordt gehouden door te vervallen in zelfmedelijden.

Je voelt je machteloos ten opzichte van de situatie waarin je je bevindt en de pijn die dit in je oproept. Deze rotdag kan jij niet aan! Dat komt doordat er al zoveel eerder rotdagen zijn geweest en steeds heb je je ellendig gevoeld. De reactie van het Slachtoffer is jou: in de passieve stand gaan en afwachten tot er vanzelf iets verandert. Je leeft dan bewust of onbewust vanuit de overtuiging dat zelf iets doen toch geen zin heeft. Je denkt dingen als:

• ‘Het gaat nooit meer goedkomen met mij.’
• ‘Hoezo “doorvoelen”? Ik voel me nog even rot als net!’
• ‘Het komt ook altijd weer terug, dat verdriet.’
• ‘Het heeft toch geen zin, dus waarom zou ik…’

Je merkt al dat we het inmiddels helemaal niet meer over een gevoel van verdriet hebben, maar bij je negatieve gedachten zijn aanbeland. En dat is dan ook precies het verschil tussen je ware verdriet en zelfmedelijden.

Je ware verdriet is een gevoel, dat wil zeggen: een fysieke sensatie. Zoals een leegte in je hart, of een donkere, zware bal in je buik. Deze fysieke sensatie is helemaal niet fijn om te ervaren en je wil er daardoor, vaak onbewust, van weg. In plaats van er met je aandacht naartoe te gaan, ga je met je aandacht naar je hoofd en produceer je daar allerlei negatieve gedachten over deze voor jou zo onprettige sensatie.

Het zijn die gedachten die ervoor zorgen dat je je verdriet niet werkelijk voelt, en dat deze golf van emotie dus ook niet voorbij kan rollen. Je denken kun je zien als het haastig en in paniek in elkaar gooien van een dam om het aanzwellend gevoel van verdriet uit alle macht tegen te houden.

Je verdriet is een fysieke sensatie, je zelfmedelijden is het verhaal dat jij daarom heen bouwt. Een verhaal van ‘ik kan het niet’ dat je zelf gelooft, dat je misschien wel weg houdt van je diepere verdriet, maar dat zelf ook nogal vervelend is om te ervaren. Je hangt in je onmacht en komt nergens toe terwijl je je rot voelt over alles. En met een beetje pech voel je je hier dan ook nog schuldig over.

• Steeds maar weer een verhaal aan het afspelen bent in hoofd met als basisboodschap: ik kan hier niets tegen doen, ik sta machteloos!
• De focus buiten jezelf legt en een ‘dader’ zoekt. Je voelt je machteloos doordat iemand anders iets wel of niet heeft gedaan of gezegd.

Hierdoor kun je blijven hangen in een oppervlakkig verdrietig gevoel, dat soms dagen kan aanhouden zonder het verlossende voelen en laten stromen. Je focus is verschoven van de fysieke sensaties naar jouw eigen gedachten en die kunnen je eindeloos bezighouden en afleiden van wat er werkelijk toe doet: de pijn van je Innerlijke Kind.

Het is aan jou hier een halt aan toe te roepen, niemand anders kan dat voor je doen. Je staat niet machteloos, integendeel juist jij bent degene die nu in actie kan komen en dan bedoel ik: de Liefdevolle Volwassene in jou die het overzicht heeft en zeker weet dat ze het verdriet van haar Innerlijke Kind kan dragen.

Omgaan met deze gevoelens begint met het niet wegstoppen ervan. In plaats daarvan ervaar je ze ten volle. Dat betekent dat je er, op de momenten dat ze zich aandienen, echt de tijd voor neemt.

Misschien wil je even gaan zitten en je ogen sluiten om goed te voelen waar in je lijf je deze gevoelens ervaart. Focus je een paar minuten op deze sensatie en trap daarbij niet in de valkuil je gevoel weg te willen mediteren of te ademen. Wat je ook voelt, het is helemaal oké, en het gaat ook weer voorbij.

• Voel je verdriet opkomen, heet het dan welkom. Zeg in jezelf: ‘Welkom verdriet, wat wil je me vertellen?’ Luister naar het antwoord dat in je opkomt en vertrouw erop dat dit antwoord klopt.
• Neem dan waar op welke plek in je lijf het gevoel zich aandient. Voel je een leegte in je hart, een knoop in je maag, een bal in je buik? Wees daar met je liefdevolle aandacht bij, zonder dit gevoel te willen veranderen.
• Blijf rustig ademen en laat naar boven komen wat er komt. Misschien komt er veel, misschien komt er weinig, misschien ook komt er helemaal niets. Het is allemaal oké, je hoeft niemand iets te bewijzen.
• Na een tijdje weet je dat het genoeg is en ook op dat weten mag je vertrouwen. Bedank het gevoel dat het zich heeft laten zien. Dit gevoel is in contact getreden met jou en door ernaar te luisteren, heb je de band met jezelf geëerd.
• Keer nu weer met je aandacht terug naar waar jij bent. Vanaf nu neem je deel aan het leven vanuit een dieper contact met jezelf.

Via deze oefening heb je gesurft op een golf van verdriet en dat betekent dat deze golf nu voorbij is. Je hoeft er niet meer aan terug te denken en je hoeft ook niet in angstige afwachting zijn van de volgende golf. Die komt toch wel, daar mag je op vertrouwen, en je weet nu ook wat je ermee te doen staat. Voor nu mag daarom helemaal aanwezig zijn in het hier-en-nu en daarvan genieten.