Het schrikbeeld van ‘Nooit meer’ en ‘Voor altijd’

Als je merkt dat het binnen je relatie steeds weer aantrekken en afstoten is, dan zijn jij en je  partner waarschijnlijk verwikkeld in de dynamiek van bindingsangst en verlatingsangst. Jullie gaan van trigger naar trigger en zitten hierdoor een groot gedeelte van de tijd in je kindbewustzijn. Steeds word je uit het hier-en-nu getrokken.

Jullie Innerlijke Kind kan niet relativeren of de dingen in perspectief plaatsten en reageert onmiddellijk en instinctief op de pijn die wordt aangeraakt. Wat je op emotioneel gebied ervaart is hiermee intens, het is het enige wat er is, en je verwacht niet dat het ooit voorbij zal gaan.

Als je ouder er vroeger fysiek of emotioneel niet was voor je, dan is jouw beleving van de band met een ander er een van verlating. Er zijn momenten geweest in je jonge leven dat je in de steek bent gelaten. Als kind heb je zo de boodschap ontvangen dat er niemand is voor jou.

Als je ouder zich vroeger aan je opdrong dan is jouw ervaring van de band met een ander er een van verstikking. Je moest (emotioneel) beschikbaar zijn voor je ouder. Als kind heb je de boodschap ontvangen dat je in contact met de ander onder geen beding jezelf mag of kan zijn.

Je had destijds nog geen besef van tijd en deze ervaringen voelden voor jou als een eeuwige en levensbedreigende werkelijkheid. Voor je overleving en ontwikkeling was je immers volledig afhankelijk van de zorg en aandacht van je ouders en van hun vermogen om jou jezelf te laten ervaren zoals je bent.

Deze ervaringen staan in je emotionele geheugen gegrift en hier handel je ook nu nog naar. Wie gevoelens van verlatingsangst kent, zal vechten voor elke kruimel aandacht en liefde. Je gaat actief aan de slag als je kindpijn geraakt wordt, je stroopt als het ware je mouwen op en gaat eropaf. Zodat je niet nog een keer verlaten wordt!

Wie gevoelens van bindingsangst ervaart heeft de neiging te vluchten voor liefde en aandacht. Je ervaart ze al snel als te veel en creëert ademruimte voor jezelf door de beweging naar achteren te maken. Je trekt je terug, checkt uit, duwt weg en stelt grenzen. Zodat je niet weer verstikt wordt!

Als je aan de kant van de verlatingsangst zit, is je angst dat je nooit meer samen zal zijn met je partner als er enige afstand ontstaat. Je voelt die verlatingsangst telkens als er sprake is van afscheid: als je partner zijn focus niet op jou heeft, als je je voorstelt dat de relatie voorbij is, als jullie na een weekend samen weer je eigen weg gaan.

Je merkt aan jezelf dat je bevestiging zoekt en jezelf in allerlei bochten wringt om het je partner naar de zin te maken. Pleasen en het niet aangeven van je grenzen horen vaak bij de strategieën die je inzet. Je staat altijd klaar voor de ander, omdat je onbewust gelooft dat je alleen op die manier bestaansrecht hebt.

Als je wordt geconfronteerd met de leegte in jezelf durft je die niet aan te gaan en kijk je naar de ander om hem op te vullen. Je instinct is om je vast te klampen en te achtervolgen, je focus is volledig op de ander gericht. Zo leg je vanuit je verlatingsangst een claim op de ander.

Dit kan zich uiten in obsessieve gedachten over je partner en je relatie. Je kunt er een dagtaak aan hebben om de handel en wandel van je partner na te gaan en tot op het bot te analyseren wat hij of zij gezegd heeft. Je checkt haar WhatsApp en Messenger om te zien wanneer ze voor het laatst online is geweest. Je rijdt langs zijn huis om te zien of hij daar is. Zo heb je het gevoel toch nog een beetje contact te hebben, zo probeer je de controle over de situatie te krijgen.

Het tijdstip van online geweest zijn vormt vervolgens het startpunt van een urenlange analyse, want: wat betekent het dat zij zo laat / zo vroeg voor het laatst online is geweest? Appte ze nog laat met iemand anders? Lag ze al vroeg met iemand anders in bed? En ook als je zag dat je partner wel – of juist niet – thuis was, zijn je conclusies vergelijkbaar. Was hij thuis met de gordijnen dicht: hij was daar met iemand anders! Was hij niet thuis: hij was bij iemand anders! Alles is mogelijk in jouw hoofd.

Als je aan de kant van de bindingsangst zit, is je angst dat je voor altijd samen moet zijn met je partner als er enige nabijheid ontstaat. Je voelt die bindingsangst telkens als er sprake is van toenadering: als je partner zich helemaal op jou richt, als je nadenkt over samenwonen, als jullie langere tijd samen doorbrengen.

Je merkt aan jezelf dat je sterk afgestemd bent op wat er mis is aan je partner. Steeds is er die twijfel: is ze wel de ware, ben je wel verliefd genoeg, vind je hem wel echt aantrekkelijk? Je wilt niet dat je partner te dichtbij komt, want dat roept een gevoel van verstikking en afkeer op. Je houdt hierdoor de touwtjes stevig in handen wat betreft het contact en de communicatie: jij bent degene die bepaalt wanneer jullie elkaar zien, hoe vaak jullie elkaar zien, of het tot seks komt, of er überhaupt contact is.

Als je wordt geconfronteerd met de leegt in jezelf ga de ander uit de weg. Vaak verbreek je het contact voor kortere of langere tijd om de druk die je ervaart op te heffen. ​Zo duw je vanuit je bindingsangst de ander weg.

Je zou zeggen dat het verbreken van het contact dan de perfecte oplossing is: druk weg, probleem weg. Maar zo zit het niet…. Jij wil je partner weliswaar niet dicht bij je hebben, maar je wilt haar ook niet helemaal weg. Het gaat je erom dat de afstand die jullie tot elkaar hebben voor jou veilig voelt: te dichtbij is verstikkend, te ver weg wakkert bij jou een gevoel van gemis aan. Je bent steeds bezig om precies de juiste afstand te bewaren. Zo wil je je vrijheid én de binding zeker stellen, wat jou een gevoel van controle geeft.

Bewust of onbewust manipuleer je je partner, zodat noch werkelijk loslaten noch werkelijk dichtbij komen mogelijk is. Je weet precies wanneer je het contact weer even aan moet halen om de interesse van je partner levend te houden. Op de momenten dat zij het opgeeft, weet je telkens net dat ene te zeggen, wat haar hoop opnieuw aanwakkert. En komt ze te dichtbij dan reageer je opeens niet meer op appjes of telefoontjes, verdwijn je dagen, weken, maanden van de radar en laat je in alles blijken: wij zijn niet samen, van mij hoeft je niets te verwachten.

Het gaat er in beide gevallen om niet langer te reageren vanuit de angst van je Innerlijke Kind of de patronen die je hebt ontwikkeld om die uit de weg te gaan. Je wil, ondanks je gevoel van angst, aanwezig blijven in het volwassen deel van je om van daaruit de situatie in het hier-en-nu te overzien en op basis van deze realiteit je respons te kiezen.

Deze Innerlijke Volwassene kan relativeren: iets wat er nu is, zal niet voor altijd blijven. Als je partner nu weggaat betekent dat niet dat je hem voor altijd moet missen, als je partner nu nabijheid zoekt, betekent dit niet dat je nooit meer weg mag. Je Innerlijke Kind ervaart dit zo, omdat hij of zij niet beter weet en het is aan de Volwassene in jou het roer van dit Kind over te nemen.

Een klein meisje of jongetje hoeft geen beslissingen te nemen over liefdesrelaties, zoiets wordt door de volwassene gedaan. Als jij vanuit dit deel van je leert de leiding te nemen over je leven en te zorgen voor je Innerlijke Kind, dan zal dit kind zich steeds veiliger voelen en rustig gaan spelen in plaats van steeds intens angstig, verdrietig of boos tegenover je partner te staan. Zo schep je de mogelijkheid je liefdesrelatie op een gezonde manier aan te gaan.