Bindingsangst en verlatingsangst zijn twee zijden van dezelfde medaille: ogenschijnlijk volkomen verschillend en toch onlosmakelijk met elkaar verbonden. Uit verlatingsangst zeg je ‘Ja’ tegen elk kruimeltje aandacht, omdat je niet alleen durft te zijn: dat roept bij jou namelijk een groot gevoel van eenzaamheid op. Uit bindingsangst zeg je ‘Nee’ tegen elke mogelijkheid tot verdieping, omdat je niet samen durft te zijn: dat roept bij jou namelijk een groot gevoel van verstikking op.
Beide hebben al gevolg dat er geen gezonde relatie tot stand komt, maar een patroon van aantrekken en afstoten.
Het is mogelijk dat je bij jezelf vooral uitingen van verlatingsangst ziet: hard je best doen en intens verlangen naar meer samenzijn. In je partner zie je dan waarschijnlijk juist uitingen van bindingsangst: weinig initiatief nemen en afstand creëren. Het kan dan lijken alsof er in jou geen bindingsangst aanwezig is, maar: schijn bedriegt…
Bij verlatingsangst
Je kunt je bindingsangst het makkelijkst ontdekken in relatie tot iemand die actief uiting geeft aan zijn of haar verlatingsangst. Iemand die heel hard zijn best doet voor je, je bestookt met appjes en cadeautjes en er altijd voor je wil zijn. Bij zo iemand kun je jouw ongemakkelijke gevoelens van verstikking ontdekken en je kunt het contact abrupt verbreken.
Of je maakt alleen een terugtrekkende beweging, totdat de situatie weer dragelijk is voor je. Zo’n soort reactie kun je ook hebben bij iemand die vanuit oprechte interesse en aantrekkingskracht toenadering tot je zoekt. Iemand die benieuwd is hoe een relatie met jou eruit zal zien en hier actie op onderneemt.
De bindingsangst die je soms kunt voelen zit als het ware verscholen onder je verlatingsangst: je bent je er meestal niet bewust van. Je trekt steeds ‘toevallig’ iemand aan die niet beschikbaar is en daar steek je dan al je energie in. Hapt de persoon toe, dan merk je dat je gaat twijfelen, is er iemand die uit zichzelf interesse in jou toont, dan vind je hem of haar vaak ‘niet aantrekkelijk’.
Bij bindingsangst
Zie je bij jezelf juist vooral de patronen van bindingsangst, dan ligt daaronder toch ook de angst om verlaten te worden. Vanuit je bindingsangstige gevoelens hou jij een contact liever casual en zonder verwachtingen. Zo zorg je ervoor dat het nooit echt serieus wordt tussen jullie en daarmee dat je ook nooit echt verlaten kan worden.
Je kunt je verlatingsangst het makkelijkst ontdekken als de persoon met wie je, vaak al een hele tijd, los-vast date werkelijk vertrekt uit de ‘relatie’. Opeens kun je je dan angstig voelen en de ander juist wél willen en dan ook helemaal. Je kunt de grootste beloften doen, die je, zodra de ander weer terug is, al niet meer waar kunt maken. Je bindingsangst is dan weer aan zet…
Een ‘Nee’ tegen verbinding
Uit verlatingsangst zegt je ‘Ja’ tegen dingen die je eigenlijk niet wilt: kruimeltjes aandacht, seks zonder intimiteit, weinig tijd samen, het geheim houden van jullie contact. Dit is niet wat je wilt, dit gaat jouw grens over, en toch zeg je ‘Ja’, uit angst de ander kwijt te raken. In je fantasie zijn jullie schaarse ontmoetingen de opmaat naar een levenslange verbintenis; van de kruimels die je krijgt maak jij zelf een prachtige taart. Op die manier blijf je hangen in het contact met iemand die niet openstaat voor jou en daarmee zeg je uiteindelijk toch echt ‘Nee’ tegen de ware verbinding.
Vanuit je bindingsangst zeg je ‘Nee’ tegen wat je eigenlijk wel wilt: een band laten groeien. Je maakt wel steeds bewegingen in die richting, maar trekt je daarna snel weer terug. Zo blijven jullie hangen op hetzelfde intimiteitsniveau. Voor jou voelt jouw ‘Nee’ tegen de verbinding echter als een ‘Ja’ voor vrijheid, waarbij het opvalt dat deze ‘vrijheid’ vaak door starre regels omgeven wordt: de ander mag niet te vaak, niet te veel, niet te intens aanwezig zijn, letterlijk of figuurlijk. Soms moet er een bepaald aantal weken tussen afspraken zitten of mag iemand niet langer dan een paar uur samen met jou zijn. Worden deze regels overtreden, dan slaat bij jou de angst toe dat je jezelf verliest. Je kunt de ander heel abrupt en bot wegsturen of er zelf opeens vandoor gaan.
Wat dat niet betekent
“Aha,” zegt nu de persoon die verlatingsangst ervaart, “dus mijn partner wil inderdaad toch de verbinding aangaan…. Dat is mooi, dan ga ik daarbij helpen!” En het klopt ook dat de persoon met bindingsangst ergens diep van binnen de verbinding aan wil gaan, maar onderschat hierbij de betekenis van ‘diep van binnen’ niet. De persoon zelf is zich er vaak helemaal niet van bewust dat hij of zij eigenlijk ook verbinding zoekt – net zoals jij je (nog) niet bewust kunt zijn van je bindingsangstige gevoelens – en al jouw pogingen te ‘helpen’ zullen de anders alleen maar verder van je afduwen.
“Oooohh,” zegt dan de persoon die bindingsangst ervaart, “dus mijn date wil het uiteindelijk net zo goed casual houden…. Nou, dan hoef ik er niet over in te zitten dat ik iemand aan het lijntje houd!” En ook hier weer: dat klopt én hij of zij is zich daar niet van bewust. Nu zit juist de angst voor verbinding diep opgeborgen en alles wat je date (die zichzelf waarschijnlijk al vanaf dag 1 als je ‘partner’ beschouwt) bewust ervaart is de radeloosheid dat jullie contact zich maar niet verdiept. Al jouw inspanningen om het luchtig te houden, wakkeren deze angst alleen maar verder aan, wat kan leiden tot een steeds harder vastklampen aan jou.
Valkuilen bij bindingsangst en verlatingsangst
Wat veilig voelt voor de persoon aan de bindingsangstige kant – afstand – is precies wat voor de persoon aan de verlatingsangstige kant zoveel angst oproept. Wat veilig voelt voor de persoon aan de verlatingsangstige kant – nabijheid – roept voor de persoon aan de bindingsangstige kant dan weer angst op.
De valkuil van de verlatingsangst is dat je het werk van de ander gaat doen. Omdat je zoveel pijn ervaart wil je de relatie en daarmee de ander fixen. De valkuil van de bindingsangst is dat je je eigen werk niet doet. Omdat je vaak maar weinig pijn ervaart, is jouw oplossing: alles bij het oude laten, want ‘we hebben het toch goed zo samen?’.
Heling
Voor beide posities geldt dat het helend is om de focus te verschuiven naar jezelf en werkelijk te zien wat zich in jou bevindt aan pijn. Vanuit verlatingsangst verschuif je de focus van de ander naar jezelf, vanuit bindingsangst verschuif je de focus van je ‘regels voor contact’ en andere afleiding (sport, hobby, werk, gamen, vul maar in) naar jezelf: wat ervaar je in het contact? Welke fysieke sensaties horen daarbij? Welke acties wil je hieraan koppelen?
Het is de uitdaging je patronen te doorbreken en gezond, tegenovergesteld gedrag in te zetten. Vanuit verlatingsangst wil je leren meer achterover te leunen, langer te wachten (zonder weg te kwijnen!), de ruimte te creëren voor een ander om naar je toe te komen. Vanuit bindingsangst wil je leren meer uit te reiken, eerder te handelen en de ruimte die er is te betreden. Alles wat dat in je oproept, is er om gevoeld en vervolgens losgelaten te worden, dat is waar de heling intreedt. Zo ervaar je stapje voor stapje dat je wel degelijk kunt leven met meer afstand of meer nabijheid. Zo ervaar je dat je door bij jezelf te blijven met een ander kunt zijn.
Herken jij jezelf in dit verhaal?
Stuur me een e-mail, ik beantwoord je vragen graag.
